Metody szkoleniowe – cz. 3
Metody pozwalające osiągnąć cele behawioralne
Odgrywanie ról — scenki, symulacje
Jedną z metod najmniej lubianych przez uczestników, a jednocześnie dającą świetne rezultaty, jest odgrywanie ról. To metoda, dzięki której uczestnik w bezpiecznych warunkach może przećwiczyć nowe umiejętności. Uczestnicy mają zawsze zastrzeżenia, że to są sztuczne ćwiczenia, że w realiach ich pracy jest inaczej. Jest inaczej — to prawda, ale nie ma lepszego sposobu, dzięki któremu można byłoby przetestować nowe techniki i metody. To trochę tak, jak z nauką na symulatorach, lotnicy także mogliby powiedzieć „przecież to z prawdziwą burzą nie ma nic wspólnego”, a jednak, żeby umieć zachować się w trudnych sytuacjach, potrzebny jest trening na symulatorze. Dlatego kluczowe jest zbudowanie odpowiedniej atmosfery na szkoleniu, zmniejszenie poziomu stresu i ustalenie z uczestnikami zasady „tu i teraz”, to znaczy to, co dzieje się w sali w trakcie ćwiczenia, zostaje między uczestnikami i każdy zachowa te informacje dla siebie.
Jak stosować symulacje?
- Możemy zastosować kilka rozwiązań. Pierwsze — przed szkoleniem przygotowujemy role i zadaniem uczestników jest wcielić się w nie. Druga możliwość to ustalenie wspólnie z uczestnikami sytuacji, które zostaną przećwiczone w sali szkoleniowej. To drugie rozwiązanie pozwala lepiej oddać realia pracy uczestników szkolenia. Trzecia to zaproszenie realnych osób, np. klientów, którzy będą „aktorami” w tym ćwiczeniu. Jeszcze inna, to zastosowanie AI, które będzie „aktorem” dla uczestników, trenujących konkretne umiejętności.
- Najlepiej byłoby, gdyby każdy uczestnik miał okazję przećwiczyć poznane na szkoleniu techniki.
- Jeśli prowadzimy szkolenie dwudniowe — dobrze, jeśli pierwszego i drugiego dnia pojawi się odgrywanie ról. Wtedy uczestnicy doświadczają zwiększenia się kompetencji, a poza tym już w sali szkoleniowej mają okazję wdrożyć informacje zwrotne uzyskane po pierwszym dniu od innych uczestników i od trenera.
- Po symulacji przez uczestników kluczowe jest poprowadzenie sesji informacji zwrotnej. Poniżej znajduje się propozycja przebiegu sesji:
- Kierujemy pytanie do „bohatera”: „Jak się czułeś?”, „Z czego jesteś zadowolony?”.
- Zwracamy się bezpośrednio do osoby.
- Pytamy grupę o mocne strony. Kontrolujemy informacje zwrotne, które przekazują uczestnicy. Często zdarza się, że pojawiają się następujące informacje — „Jest OK, ale…” — i tutaj zaczyna się wyliczanie wszystkich błędów. Trener musi interweniować, bo ważne jest, aby każdy uczestnik najpierw otrzymał pozytywne informacje zwrotne — należy uważać na zbyt duży krytycyzm grupy.
- Później pytamy grupę o to, co warto było zrobić inaczej, jakie są obszary do rozwoju (mówimy o konkretnych zachowaniach).
- Na koniec dla „bohatera” prezentujemy krótkie podsumowanie, w którym znajdą się mocne strony i obszary do doskonalenia.
W trakcie odgrywania ról warto wykorzystać kamerę wideo. Dzięki niej uczestnicy uświadamiają sobie zachowania, o których wcześniej nie myśleli lub nie zdawali sobie sprawy. Oczywiście uczestnicy nie kochają pracy z kamerą wideo, jednak często zdarza się, że na zakończenie szkolenia oceniają tę aktywność jako najbardziej wartościowe ćwiczenie.
Te same zasady prowadzenia symulacji możemy wykorzystywać w szkoleniach online
Ćwiczenia praktyczne
Bardzo ważna metoda, dzięki której uczestnicy zdobywają konkretne umiejętności. Wszystkie szkolenia, w których uczestnicy uczą się nowych programów, procesów powinny być tak skonstruowane, aby tego typu ćwiczeń było jak najwięcej. Ta sama zasada dotyczy sytuacji, gdy uczestnicy mają po szkoleniu wypełniać formularze czy wnioski — powinni ćwiczyć to już w sali szkoleniowej lub wirtualnej
Instruktaż stanowiskowy, czy procesowy
W każdej organizacji czekają na pracownika systemy, których opanowanie jest podstawą wdrożenia w nowe obowiązki. Proces wdrożenia będzie trwał dłużej, jeśli zamiast instruktażu odeślemy pracownika do prezentacji, czy nagranego filmu. To oczywiście może być wsparcie, ale nie zastąpi możliwości uczenia od trenera i możliwości przklikania poszczególnych operacji w systemie, popełnienia błędu w bezpiecznych warunkach (wersja demo, środowisko testowe) i feedbacku ze strony trenera.
dr Małgorzata Mitoraj-Jaroszek
2024-09-16