Metody pozwalające osiągnąć cele afektywne

Dyskusja

Jest metodą, która bardzo mocno angażuje uczestników. Osiągamy dzięki niej cel emocjonalny (zdarza się, że to uczestnik przekonuje innego uczestnika do udziału w szkoleniu, mówiąc: „Słuchaj, spróbuj. U nas się sprawdziło, warto” itp.). Jeśli w szkoleniu biorą udział osoby o większym i mniejszym doświadczeniu, dzięki dyskusjom osiągamy także cel poznawczy. Kluczowe jest pytanie o cel dyskusji. Najczęściej wprowadzamy dyskusję, jeśli chcemy poznać opinię uczestników na jakiś temat, ich nastawienie do pewnego zagadnienia lub dowiedzieć się, jakie mają doświadczenie w danym zakresie.

W dyskusji sprawdza się:

1. Zadawanie pytań otwartych — najczęściej np. „Co sądzicie o…?”, „Co należałoby zmienić w…?”, „Jakie są przyczyny?…”, „W jaki sposób warto to zmienić?” itp.
2. Należy unikać pytań sugerujących, które niczego nie wnoszą, a uczestników szkolenia sprowadzają do roli potakiwaczy, np. „Czy zgodzicie się ze mną, że warto zadawać pytania klientom na początku spotkania?”
3. Cierpliwość osoby prowadzącej dyskusję (bardzo często zdarza się, że mniej doświadczone osoby odpowiadają za grupę, albo zadają kolejne pytanie lub trzy pytania naraz). Nie należy się spodziewać, że uczestnicy odpowiedzą na pytanie po sekundzie.
4. Jeśli dyskusja jest burzliwa (a to się zdarza dosyć często), prowadzący musi uporządkować proces, to znaczy podjąć decyzję, którymi sprawami grupa powinna się zająć w pierwszej kolejności, co powinno nastąpić później itd.
5. Kluczowa jest świadomość, że kontrola w dyskusji powinna być zawsze po stronie trenera czy osoby prowadzącej dyskusję. To znaczy, że jeżeli pojawiają się wątki niezwiązane z tematem, trener powinien zapytać: „W jaki sposób twoja propozycja łączy się z naszym dzisiejszym zagadnieniem?” lub „Dzisiaj zajmijmy się zagadnieniem numer 1, a zagadnieniem numer 2 na następnym szkoleniu”.
6. Kolejna zasada to bezstronność trenera. Wyobraźmy sobie sytuację, w której trener zachęca do dyskusji i już na początku mówi w ten sposób: „Słuchajcie, porozmawiamy sobie dzisiaj o znaczeniu mowy ciała w rozmowie z klientem. Ja na przykład uważam, że to jest najważniejszy element rozmowy, a co wy o tym sądzicie?”.
7. Ważne, aby dyskusji nie zdominowało tylko kilku aktywnych uczestników, a to oznacza angażowanie także mało aktywnych uczestników. Oczywiście nie chodzi o wywoływanie do odpowiedzi, jak nauczyciel w szkole, osób nieśmiałych albo tych, którym zdarzyło się „wyłączyć” przez chwilę. Raczej o to, aby zachęcić do dyskusji poprzez imienne zwrócenie się do uczestnika.
8. Trener powinien także stać na straży przestrzegania zasad ustalonych na początku szkolenia. Jeśli ktoś przerywa uczestnikowi, który wypowiadał się na jakiś temat, zadaniem trenera jest interweniować i powiedzieć np. „Teraz głos ma Ania, Tomku, za chwilę ty zabierzesz głos”.
9. Jeśli dyskusja ma doprowadzić uczestników do pewnych wniosków, ważne, aby na jej końcu było mocne merytoryczne podsumowanie.
10. Wnioski i propozycje warto zapisywać na flipcharcie. Do tego można wrócić w podsumowaniu, a grupa ma dzięki temu poczucie, że do czegoś doszła, coś wypracowała.

W dyskusji online obowiązują podobne zasady, „tylko bardziej”, to znaczy, trzeba uczestników zaaktywizować zadając pytania i kierować do konkretnych osób (na ochotników nie ma co liczyć). Aby zadbać o poczucie bezpieczeństwa w czasie szkolenia, najpierw formułuj pytanie, czyli np. „jakie korzyści widzicie w tym rozwiązaniu?” – jako pierwsza wyświetla mi się Ani…I tak po kolei, pytamy kolejne osoby w grupie.  

Studium przypadku (case study)

Dobrą i angażującą metodą, dzięki której można popracować nad postawami uczestników, jest studium przypadku. Zamiast przekonywać uczestników „Słuchajcie, powinniście prezentację przygotowywać w taki oto sposób” , lepiej posłużyć się studium przypadku. Dlaczego? Ponieważ w studium przypadku uczestnicy odnajdują siebie, sytuacje z życia wzięte. Przykłady opisane w studium, przekonują ich, co może się zdarzyć, jeśli o coś wcześniej nie zadbają. W studium przypadku nie chodzi tylko o to, aby przedyskutować styl działania wymyślonej postaci. Rezultatem powinno być przeniesienie wniosków na swoje stanowisko pracy.

Warto wiedzieć – przygotowanie studium przypadku

• Wnioski, do których powinien dojść uczestnik po przeczytaniu studium przypadku
• Osadzenie sytuacji w określonej rzeczywistości
• Stworzenie realnej postaci
• Opis sytuacji
• Trafne pytania otwarte

Warto zagadnienie szkoleniowe czy moduł rozpocząć od studium przypadku, aby uświadomić uczestnikom wagę problemu.